Saksońska Ustawa o Integracji i Partycypacji (SITG)

Saksonia opracowała ustawę o integracji i partycypacji (SITG). Jej celem była poprawa struktur integracyjnych Saksonii na szczeblu krajowym i gminnym, zgodnie z dewizą »Wymagać i wspierać«. Towarzyszyła temu chęć stworzenia jasnego podziału zadań na poziomie państwa i gminy, który umożliwi udaną integrację i partycypację imigrantek i imigrantów.

Ministerstwo Spraw Społecznych i Spójności Społecznej Kraju Związkowego Saksonii (SMS) świadomie postanowiło poprzedzić tę ustawę o integracji i partycypacji kompleksowym procesem udziału. Chodziło o przygotowanie projektu ustawy w ramach szeroko zakrojonej procedury dialogu i udziału ekspertek i ekspertów do spraw integracji, osób zainteresowanych ze strony społeczeństwa obywatelskiego Saksonii i nie tylko. Dewiza tej procedury brzmiała »Uczestnictwo tworzy partycypację«.

W ramach procedury udziału dotyczącej ustawy odbyły się konferencje eksperckie o różnej tematyce, podczas których z ekspertkami i ekspertami, osobami zainteresowanymi i współdziałającymi dyskutowaliśmy o saksońskiej ustawie o integracji i partycypacji (SITG) oraz wspólnie posuwaliśmy do przodu proces jej powstawania.

Poniżej przedstawiamy przegląd tych spotkań:

6 maja 2021
Konferencja otwierająca

21 maja 2021
I konferencja ekspercka »Życie osób imigranckich w Saksonii«

10 czerwca 2021
II konferencja ekspercka »Praca socjalna na rzecz imigrantów«

23 czerwca 2021
III konferencja ekspercka »Partycypacja i przeciwdziałanie dyskryminacji«

9 lipca 2021
Konferencja dodatkowa »Praca socjalna na rzecz uchodźców«

14 lipca 2021
IV konferencja ekspercka »Integracja przez język, edukację i pracę«

10 września 2021
Konferencja dodatkowa »Integracja na rynku pracy«

23 września 2021
Konferencja zamykająca

Podczas konferencji otwierającej, odbywającej się online 6 maja 2021 roku, Sebastian Vogel, wcześniej kierujący Departamentem Spójności Społecznej, a obecnie sekretarz spraw społecznych i spójności społecznej kraju związkowego, przedstawił informacje na temat warunków ramowych, przebiegu procedury udziału oraz procesu na drodze do uchwalenia saksońskiej ustawy o integracji i partycypacji.

Na wstępie Petra Köpping, ministra spraw społecznych i spójności społecznej kraju związkowego Saksonii, odpowiedziała na pytanie, dlaczego Saksonia po stworzeniu koncepcji migracji i integracji ZIK II potrzebuje teraz ustawy o integracji i partycypacji. Geert Mackenroth, MdL, saksoński pełnomocnik ds. cudzoziemców, omówił regulatywną rolę ustaw oraz związane z tym szanse i granice saksońskiej ustawy o integracji i partycypacji.

Prof. dr. Petra Bendel z Rady Ekspertów ds. Integracji i Migracji przedstawiła zarys różnych istniejących już w Niemczech ustaw dotyczących integracji. Następnie wszyscy uczestnicy mieli możliwość zadawania pytań ekspertom za pomocą cyfrowego narzędzia do przekazywania feedbacku. Na koniec Kanwal Sethi, przewodniczący Związku Saksońskich Organizacji Migracyjnych stowarzyszenie zarejestrowane zreferował oczekiwania tych podmiotów co do tej procedury ustawodawczej oraz udziału w niej.

Internetowa transmisja na żywo z odbywającej się online konferencji otwierającej została nagrana. Aby obejrzeć konferencję ze wszystkimi referatami, wystarczy kliknąć okienko wideo.

Pierwsza z sześciu konferencji eksperckich dotyczyła tematu »Życie osób imigranckich w Saksonii« i odbyła się 21 maja 2021 roku. Wspólnie z ekspertkami i ekspertami, osobami zainteresowanymi i współdziałającymi przyglądaliśmy się i dyskutowaliśmy o integracji i partycypacji z perspektywy różnych grup imigrantów w Saksonii.

Podczas powitania na początku konferencji Petra Köpping, ministra spraw społecznych i spójności społecznej kraju związkowego Saksonii, podkreśliła znaczenie partycypacji i udziału przy powstawaniu saksońskiej ustawy o integracji i partycypacji:

W ramach trzech kolejnych referatów otwierających poruszone zostały podstawowe kwestie migracji i różnorodności.

Paul Mecheril, profesor pedagogiki ze specjalnością migracja na Uniwersytecie w Bielefeld, zwrócił uwagę, że migracja jest wyrazem pełnoprawności człowieka, ponieważ wszyscy ludzie pragną godnego życia.

Następnie Asiye Kaya, profesorka pracy socjalnej i migracji Szkoły Wyższej w Mittweida, zaprezentowała swój aktualny projekt badawczy dotyczący spojrzenia z imigranckiej perspektywy na proces zjednoczenia w Niemczech Wschodnich.

Kwestie samoorganizacji migrantek i migrantów oraz różnorodności w Saksonii poruszał z kolei Özcan Karadeniz, dyrektor zarządzający Stowarzyszenia Binacjonalnych Rodzin i Związków Partnerskich IAF stowarzyszenie zarejestrowane w Lipsku.

Później w ramach etapu roboczego konferencji osoby w niej uczestniczące mogły same aktywnie włączyć się w jedną z sześciu grup dyskusyjnych o różnych profilach tematycznych. W małych grupach warsztatowych liczących do 25 osób omawiano szanse, wyzwania i perspektywy rozmaitych grup migranckich w Saksonii. Koncentrowano się w szczególności na obywatelkach i obywatelach UE, byłych pracownicach i pracownikach kontraktowych z czasów NRD, obywatelkach i obywatelach spoza UE, przesiedleńcach niemieckich, osobach przybyłych z terenów objętych konfliktami, a także osobach uchodźczych i ubiegających się o azyl.

Na zakończenie etapu roboczego uczestnicy referowali wyniki poszczególnych grup dyskusyjnych w ramach krótkiego podsumowania.

Internetowa transmisja na żywo z odbywającej się online konferencji eksperckiej została nagrana. Aby obejrzeć konferencję ze wszystkimi referatami, wystarczy kliknąć okienko wideo.

Druga konferencja ekspercka online odbyła się 10 czerwca 2021 roku, a jej tematem przewodnim była »Praca socjalna na rzecz osób imigranckich« w ramach saksońskiej ustawy o integracji i partycypacji (SITG). Celem konferencji było przyjrzenie się szerokiemu obszarowi pracy socjalnej i doradczej z imigrantkami i imigrantami w Wolnym Kraju Saksonii oraz naświetlenie ich działania i współdziałania. W dwóch referatach wprowadzających przedstawiono najpierw różne aspekty pracy socjalnej na rzecz osób imigranckich.

Isabelle Ihring, profesorka spraw młodzieży i pracy socjalnej na Ewangelickim Uniwersytecie we Fryburgu, pokazała znaczenie podejścia opartego na prawach człowieka.

Następnie Marianne Sand i Bernhard Wagner z Ewangelickiej Szkoły Wyższej w Dreźnie przedstawili swój obecny projekt badawczy dotyczący pracy socjalnej na rzecz osób uchodźczych i imigranckich w Saksonii.

W utworzonych później grupach dyskusyjnych osoby uczestniczące w konferencji mogły same zabierać głos. Poszczególne grupy służyły pogłębieniu dyskusji o różnych kwestiach i potrzebach pracy socjalnej na rzecz osób z doświadczeniem migracyjnym. Chodziło przy tym o takie podobszary, jak praca socjalna na rzecz osób uchodźczych, doradztwo dotyczące powrotu, doradztwo migracyjne dla osób dorosłych, wsparcie dla młodzieży z doświadczeniem migracyjnym, doradztwo w kwestiach (postępowań) azylowych, psychospołeczne Centrum Saksonia oraz specjalistyczna placówka ds. migracji i niepełnosprawności. Wyniki grup dyskusyjnych przedstawiane były przez uczestniczki i uczestników konferencji w ramach krótkich podsumowań.

Wolny Kraj Saksonia postawił sobie za cel opracowanie w czasie obecnej kadencji własnej ustawy o integracji i partycypacji (SITG), która będzie umożliwiać i wspierać udaną integrację i partycypację imigrantek i imigrantów. Druga konferencja ekspercka stanowiła kolejny kamień milowy tej ustawy.

Internetowa transmisja na żywo z odbywającej się online konferencji eksperckiej została nagrana. Aby obejrzeć konferencję ze wszystkimi referatami, wystarczy kliknąć okienko wideo.

Trzecia konferencja ekspercka w ramach saksońskiej ustawy o integracji i partycypacji (SITG) służyła rozważeniu interakcji oraz szans partycypacji i przeciwdziałania dyskryminacji, aby w oparciu o to szukać ewentualnych impulsów dla planowanej ustawy.

Konferencję otwarły dwa referaty eksperckie, które dotyczyły skutecznej partycypacji osób imigranckich w Saksonii oraz aktywnego przeciwdziałania dyskryminacji.

Birgit Glorius, profesorka geografii społeczno-ekonomicznej ze specjalizacją w zakresie europejskich badań nad migracjami na Politechnice w Chemnitz, wygłosiła referat na temat możliwości udanej partycypacji. Podkreślała, że partycypacja jest procesem zbliżania się do siebie, a jej warunki to rozumienie różnego tła kulturowego oraz otwarty dialog.

Dr. Doris Liebscher z biura rzecznika Urzędu ds. Równego Traktowania i Zwalczania Dyskryminacji (LADS) kraju związkowego Berlin przedstawiła następnie doświadczenia związane z ustawą o zwalczaniu dyskryminacji (LADG) miasta Berlin. Za szczególnie istotny dla osób uchodźczych i imigranckich określała dostęp do wymiaru sprawiedliwości.
 
W utworzonych później grupach dyskusyjnych osoby uczestniczące w konferencji mogły same dyskutować o różnych wyzwaniach i potrzebach związanych z partycypacją i skuteczną pracą przeciw dyskryminacji. Omawiano przy tym w szczególności kwestie otwarcia się administracji na interkulturowość, uczestnictwa w tych procesach na poziomie kraju związkowego i gminy, udziału pełnomocników krajowych i gminnych oraz pracy antydyskryminacyjnej jako klucza do zorientowanego na partycypację społeczeństwa migracyjnego. W ramach krótkich podsumowań osoby uczestniczące w poszczególnych grupach zreferowały wyniki dyskusji.

Internetowa transmisja na żywo z odbywającej się online konferencji eksperckiej została nagrana. Aby obejrzeć konferencję ze wszystkimi referatami, wystarczy kliknąć okienko wideo.

W procesie udziału dotyczącym saksońskiej ustawy integracji i partycypacji (SITG) odbyły się już trzy konferencje eksperckie z aktywnym udziałem uczestniczek i uczestników. Z uwagi na szczególnie duże zainteresowanie kompleksem tematycznym pracy socjalnej na rzecz osób uchodźczych 9 lipca 2021 roku zorganizowana została konferencja dodatkowa.

W dużej rundzie dyskusyjnej panelistki i paneliści reprezentujący gminy, podmioty pracy socjalnej na rzecz osób uchodźczych, środowisko naukowe, jak również Zespół Kraju Związkowego ds. Pracy Socjalnej na rzecz Osób Uchodźczych (LAG FSA) omawiali standardy pracy socjalnej na rzecz osób uchodźczych, profesjonalizację tej pracy, zasadę subsydiarności, dobór personelu oraz zabezpieczanie finansowania.

W ramach otwartej dyskusji wszystkie osoby uczestniczące miały możliwość rozmowy z panelistkami i panelistami, jak również wymiany poglądów i doświadczeń w zakresie bieżących potrzeb związanych z pracą socjalną na rzecz osób uchodźczych oraz określenia oczekiwań w odniesieniu do SITG.

Centralnym punktem czwartej konferencji eksperckiej, która odbyła się 14 lipca 2021 roku, był kompleks tematyczny dotyczący integracji przez język, edukację i pracę.

Konferencję rozpoczął prof. dr Hans Vorländer, m.in. członek komisji eksperckiej rządu federalnego »Warunki ramowe w zakresie zdolności do integracji«, dyrektor Forum Mercator Migracja i Demokracja (MIDEM) oraz członek Rady Ekspertów ds. Integracji i Migracji. W ramach referatu wprowadzającego prof. Vorländer omówił strukturalne warunki udanej kooperacji między federacją, krajem związkowym, gminą i społeczeństwem obywatelskim.

W utworzonych później grupach dyskusyjnych osoby uczestniczące w konferencji mogły dokładniej zgłębiać ramowe warunki udanej integracji w podziale na sześć kręgów tematycznych, takich jak: ogólna nauka języka, przedszkole, szkoła, nauka zawodu, integracja na rynku pracy oraz szkoła wyższa / integracja. W ramach krótkich podsumowań osoby uczestniczące w poszczególnych grupach zreferowały wyniki dyskusji.

W podsumowującej dyskusji panelowej Manuela Andrich, kierująca Wydziałem ds. Migracji i Integracji miasta Lipsk, oraz Matthias Resche, koordynator ds. integracji w powiecie Zwickau, opowiedzieli o praktykach integracyjnych w gminach.

W ramach procesu udziału przy powstawaniu saksońskiej ustawy o integracji i partycypacji (SITG) osoby w nim uczestniczące miały już okazję wypowiadać się na różne tematy podczas czterech konferencji eksperckich i jednej konferencji dodatkowej. Szczególnie żywym zainteresowaniem podczas czwartej konferencji eksperckiej »Integracja przez język, edukację i pracę« cieszył się temat »Integracja na rynku pracy«. Z tego powodu 10 września 2021 roku zorganizowana została konferencja dodatkowa, pozwalająca na szukanie dalszych inspiracji dla planowanej ustawy.

Duża runda dyskusyjna umożliwiła omówienie i pogłębienie takich kompleksów tematycznych, jak »edukacja szkolna« i »szkolenia zawodowe«. W centrum zainteresowania znalazły się przy tym przede wszystkim oferty i struktury pośrednictwa pracy, specjaliści ds. rynku pracy jako wsparcie dla osób uchodźczych i osób z doświadczeniem migracyjnym, uznawanie kwalifikacji zawodowych, współpraca i koordynacja na szczeblu gminy oraz wkład w integrację ze strony przedsiębiorstw. W panelu dyskusyjnym uczestniczyły osoby reprezentujące biuro uznawania świadectw w Krajowym Urzędzie ds. Szkół i Edukacji, szkołę przyzakładową Moritzburg, IQ Landesnetzwerk Sachsen, Federalną Agencję Pracy / Dyrekcję Regionalną w Saksonii, Urząd ds. Opieki Społecznej w Dreźnie oraz Stowarzyszenie Gospodarka dla Saksonii Otwartej na Świat.

Po krótkich referatach wprowadzających panelistki i paneliści przedstawiali różne wymagania wobec SITG, które były poruszane i uzupełniane przez osoby uczestniczące w otwartej dyskusji. Żądano między innymi prawnego określenia terminów oraz ujednolicenia procedury uznawania dokumentów, zwiększenia liczby pracowników placówek nostryfikacyjnych oraz szerokiego udziału na szczeblu gmin.
Abbas Hosseini, przedsiębiorca zajmujący się handlem detalicznym ze specjalistycznym wykształceniem zawodowym jako handlowiec, opowiedział o własnym doświadczeniu integracyjnym obejmującym pomocne oferty doradcze, ale też przeszkody na drodze do rynku pracy.

»Uczestnictwo tworzy partycypację« – tak brzmi dewiza procedury udziału w ramach saksońskiej ustawy o integracji i partycypacji (SITG). Konferencja zamykająca, która odbyła się 23 września 2021 roku, zakończyła pierwszy etap tego procesu.

W ciągu łącznie siedmiu konferencji eksperckich dyskutowano o kompleksowych zagadnieniach, takich jak życie osób imigranckich w Saksonii, praca socjalna na rzecz osób imigranckich i uchodźczych, partycypacja i przeciwdziałanie dyskryminacji oraz integracja przez język, edukację i pracę, a także sformułowano cenne inspiracje dla planowanej ustawy. Konferencja zamykająca pozwoliła dokonać przeglądu tematów tych konferencji, podsumować i przedyskutować uzyskane wyniki oraz wspólnie z osobami uczestniczącymi i goszczącymi dokonać ich pogłębionej analizy.

Na początku konferencji Petra Köpping, ministra spraw społecznych i spójności społecznej Saksonii, podkreśliła wagę wprowadzenia ustawy integracyjnej w Saksonii.

Następnie Sebastian Vogel przedstawił dotychczasowy proces udziału oraz kolejne kroki procedury ustawodawczej.

W ramach pierwszej dyskusji panelowej Geert Mackenroth, saksoński pełnomocnik ds. cudzoziemców, prof. dr Hans Vorländer z Forum Mercator Migracja i Demokracja (MIDEM), Kanwal Sethi, przewodniczący Związku Saksońskich Organizacji Migracyjnych stowarzyszenie zarejestrowane, Reinhilde Willems z Federalnej Agencji Pracy w Chemnitz oraz Sebastian Vogel dyskutowali o wymaganiach, oczekiwaniach i możliwych rozwiązaniach istniejących wyzwań, jakie powinny zostać włączone do saksońskiej ustawy integracyjnej.

Analogicznie do poprzednich konferencji eksperckich osoby uczestniczące mogły się wypowiedzieć podczas części roboczej w jednej z siedmiu grup dyskusyjnych o różnych profilach tematycznych. W małych grupach warsztatowych, liczących do 25 osób, wspólnie pogłębiano i zbierano w ramach krótkiego podsumowania oraz przedyskutowywano na podium takie tematy jak spójność społeczna, udział na szczeblu gmin, antydyskryminacja, opieka medyczna / psychologiczna, rynek pracy, praca socjalna na rzecz osób uchodźczych oraz życie religijne / święta religijne.

Internetowa transmisja na żywo z odbywającej się online konferencji eksperckiej została nagrana. Aby obejrzeć konferencję ze wszystkimi referatami, wystarczy kliknąć okienko wideo.

Kto się komunikuje, ten działa: Procedura udziału dotycząca integracji i partycypacji nie jest niezależna od komunikowania się w sprawach integracji i partycypacji. Dlatego proces ten jest dla wielu ekspertek i ekspertów »wartością« samą w sobie.

Prowadząc procedurę udziału w sprawie nowej saksońskiej ustawy o integracji i partycypacji (SITG), kierujemy się stałym zasadami. Należą do nich między innymi...

• Jakość dzięki różnorodności: W procesie udziału przedstawiane, dyskutowane i rozważane są wszystkie i możliwie różnorodne punkty widzenia.
• Zachowanie porządku wolnościowo-demokratycznego: Proces udziału wraz z podmiotami, które w nim uczestniczą, to element porządku wolnościowo-demokratycznego. Ten podstawowy konsensus powinien być zawsze widoczny i ważny dla budowania tożsamości, mimo wszelkich – całkowicie zasadnych i możliwych do przewidzenia – rozbieżności interesów.
• Partycypacja: Chcemy umożliwić udział w tym procesie osobom o różnych umiejętnościach, informacjach, perspektywach i zainteresowaniach. Dlatego jest on tak zaplanowany, aby mogły dochodzić do głosu różne opinie.
• Wzmocnienie dzięki udostępnieniu podstawowej wiedzy: W celu zwiększania kompetencji osób uczestniczących udostępniamy podstawową wiedzę potrzebną przy tym procesie.
• Uwzględnianie idei demokracji i zasobów zaangażowanych osób: Proces udziału odpowiada społeczno-politycznej kulturze Saksonii i Republiki Federalnej.
• Legitymizacja: Pozyskane informacje są w dalszym procesie analizowane i – kiedy to tylko możliwe – przedyskutowywane w sposób przejrzysty i zrozumiały z uczestniczącymi podmiotami.
• Uwidacznianie pluralizmu: Proces udziału uwidacznia różnorodność interesów. Ponadto umożliwia on podmiotom społeczeństwa obywatelskiego rozpoznawanie ewentualnych przeciwstawnych interesów i poglądów.
• Legitymizacja poprzez komunikację: Komunikacja to ważne ogniwo w procesie. Proces udziału powinien być transparentny. Cele, stan procesu i dyskusji, pozostałe opcje udziału itp. należy opracowywać w sposób prosty i zrozumiały. Ponadto intencje i uzasadnienia wszystkich zaangażowanych stron powinny być komunikowane i omawiane możliwie jak najjaśniej.